İstanbul’un kronolojisinin sunulacağı bu yazının hazırlanmasında öncelikle, bu eser; Antik Çağdan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi için kaleme alınan makalelerden ve yazarların referans gösterdikleri eserlerden faydalanılmıştır. Bu yazılarda değinilmeyen hususlar, kaynakçada gösterilen eserlerdeki bilgilerle ikmal edilmiştir. Bahsedilen kaynaklardan İstanbul’la ilgili ve kronolojik bilgiler ihtiva eden eserler seçilmiş; yazarların kullandıkları eserler, listenin uzamaması ve tekrara düşülmemesi açısından kaynakçaya eklenmemiştir. Bazı hadiselerin yılı, ayı ve özellikle günü hakkında kaynaklarda tutarsızlıklar bulunduğundan, bunlar karşılaştırılarak en makul tarih belirlenmeye gayret edilmiştir. Osmanlı dönemine ait çelişkili tarihler için belgelere ve dönemin gazete haberlerine müracaat edilmiş, Cumhuriyet devri için ise Resmî Gazete duyuruları esas alınmıştır. 1593 yıllık başkentlik döneminde yaşanan siyasi ve toplumsal gelişmelerden payitahtı doğrudan etkileyenler seçilmiş, idari düzenlemelerin başkent hayatındaki akisleri ön plana çıkarılmaya çalışılmıştır. Her üç imparatorluk dönemiyle birlikte, bu devirlerin öncesinde ve sonrasında yetişen siyasetçi, sanatkâr ve aydınların doğum ve ölüm tarihleri kapsam dışı bırakılmıştır. Öte yandan, dünyanın hiçbir başkentine nasip olmayan uzun bir hükümdar listesi, İstanbul’un payitaht vasfını daha iyi gözler önüne sereceği anlayışıyla kronolojiden ayrı ve bir liste hâlinde hazırlanmıştır. Şehremini, belediye başkanı ve vali gibi mahallî yöneticilere Siyaset ve Yönetim bölümünde yer verildiğinden (Bkz: Tarkan Oktay, “Tanzimat’tan Günümüze İstanbul’un Yönetimi”) kronolojide tekrar edilmemiştir.1
KAYNAKLAR
Afyoncu, Erhan, Ahmet Önal, Uğur Demir, Osmanlı İmparatorluğu’nda Askeri İsyanlar ve Darbeler, İstanbul 2010.
Ahmed Refik, Onikinci Asr-ı Hicrîde İstanbul Hayatı (1689-1785), İstanbul 1988.
Ahmed Refik, Onuncu Asr-ı Hicrîde İstanbul Hayatı, haz. A. Uysal, Ankara 2000.
Ayar, Mesut, İstanbul’un 100 Önemli Olayı, İstanbul 2010.
Ayvansarâyî, Hüseyin, Hadîkatü’l-cevâmi‘ İstanbul Câmileri ve Diğer Dînî-Sivil Mi‘mârî Yapılar, haz. A. N. Galitekin, İstanbul 2001.
Balcı, Ramazan, İbrahim Sırma, Ticaret ve Ziraat Nezareti: Memâlik-i Osmâniyye’de Osmanlı Anonim Şirketleri, İstanbul 2012.
Bayrak, M. Orhan, İstanbul Tarihi, İstanbul, ts.
Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, IV c., İstanbul 2011.
Demirel, Fatmagül, Dolmabahçe ve Yıldız Saraylarında Son Ziyaretler Son Ziyafetler, İstanbul 2007.
Demirkent, Işın, “İstanbul-Kuruluşundan Fethe Kadar”, DİA, XXIII, 205-210.
Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi (DBİst.A), VII c., İstanbul 1994.
Ergin, Osman Nuri, İstanbul Şehreminleri, haz. A. Nezih Galitekin, İstanbul 1996.
Ergin, Osman Nuri, Mecelle-i Umûr-ı Belediyye (V c., İstanbul 1330-38), IX c., İstanbul 1995.
Eren, Güler (ed.), Osmanlı, XII c., Ankara 1999.
Ersel, Hasan v.dğr. (haz.), Cumhuriyet Ansiklopedisi, IV c., İstanbul 2002.
Haldon, John, Bizans Tarih Atlası, çev. Ali Özdamar, İstanbul 2007.
Jaeschke, Gotthard, Türkiye Kronolojisi: 1938-1945, çev. Gülayşe Koçak, Ankara 1990.
Kazgan, Haydar v.dğr., Osmanlı’dan Günümüze Türk Finans Tarihi: Kuruluştan Cumhuriyete, İstanbul 1999.
Mülayim, Selçuk, Yüzyılın Kültür ve Sanat Kronolojisi: 1900-1999, İstanbul 1999.
Norwich, John Julius, Bizans, III c., çev. Selen H. Riegel, İstanbul 2013.
Ostrogorsky, Georg, Bizans Devleti Tarihi, çev. F. Işıltan, Ankara 1995.
Öztürk, Said (ed.), Afetlerin Gölgesinde İstanbul, İstanbul, ts.
Satan, Ali, İstanbul’un 100 Yılı, İstanbul 2012.
Türkiye Cumhuriyeti 80’inci Yıl Kronolojisi, Ankara 2003.
Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XLIV c., İstanbul 1988-2013.
Ziyaoğlu, Rakım, Yorumlu İstanbul Kütüğü, İstanbul 1985.
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Byzantine_emperors
DİPNOT
1 Kronoloji metnini okuyarak birtakım hataları düzeltmek ve bazı eklemeler yapmak suretiyle metnin daha zevkli hale gelmesini sağlayan Prof. Dr. Kemal Beydilli, Prof. Dr. Feridun M. Emecen, Prof. Dr. Turhan Kaçar ve Dr. Coşkun Yılmaz’a müteşekkirim.
