ARAMA SONUÇLARI "ahi çelebi"
-
İMPARATORLUĞUN LİMAN KENTİ: İSTANBUL VE DENİZ TİCARET AĞI
İdris Bostan CİLT 6 - OSMANLI İSTANBUL’UNDA TİCARET, SANAYİ VE FİNANS
...akdeniz ile karadeniz’i birbirine bağlayan suyolu üzerinde bulunması ve avrupa’yı asya’ya bağlayan karayolunun kesişme noktası üzerinde olması sebebiyle i̇stanbul, tarihin en eski dönemlerinde......k ve sosyal hayatını da biçimlendiriyordu. tarihî bir gerçek olarak boğaz’ın iki kıyısına sahip olan devletler kısa sürede karadeniz’i hâkimiyeti altına almayı başarmıştı ve bu durumlarını......rsane’de 135 göz saydığını belirtir.6 onu teyit eden başka kaynaklar da bulunmaktadır. evliya çelebi’nin verdiği bilgilere göre xvi. yüzyılın ortalarında tersane’de baruthane kulesi, yetmi...
-
OSMANLI İSTANBUL’UNDA SANAYİ
Kadir Yıldırım CİLT 6 - OSMANLI İSTANBUL’UNDA TİCARET, SANAYİ VE FİNANS
...giriş osmanlı devleti’nin yıkılışına kadar doğu akdeniz’in en büyük kent merkezi olan i̇stanbul, merkezî bürokrasi, saray, ordu ve sivil sakinleriyle birlikte önemli bir nüfusa sahip olmuştur. ......zi olan i̇stanbul, merkezî bürokrasi, saray, ordu ve sivil sakinleriyle birlikte önemli bir nüfusa sahip olmuştur. bu nüfusun yiyecek, giyecek ve barınma ihtiyaçlarını karşılamak için ülkenin çeşitli böl...... ve 15.000 civarında çalışan tespit edilmiştir.17 i̇stanbul esnaflarına ilişkin kayıtlarında evliya çelebi de yedikule semtini tanıtırken 300 adet ahî evran işyeri, yani debbağ dükkânı varlığından bahsetmek...
-
OSMANLI DÖNEMİ İSTANBUL’UNDA FİNANS
Hüseyin Al, Şevket Kamil Akar CİLT 6 - OSMANLI İSTANBUL’UNDA TİCARET, SANAYİ VE FİNANS
...giriş bir şehrin dar anlamda finans tarihi, finansal piyasalar ve finansal aracıların faaliyetlerini kapsar. finansal piyasalar kısa vadeli finansmanın sağlandığı para piyasası ile uzun vadeli finansmanın sağl......nakit olarak toplamasına ve harcamaların tüm yıla yayılmasına yol açmıştır. tarımsal bir ekonomiye sahip olması sebebiyle vergi tahsilatının yılın belli aylarına yığılması ise vergi gelirlerinin tahsil d......rphanenin ilk olarak hangi semtte faaliyete geçtiğine dair değişik bilgiler vardır. örneğin, evliya çelebi’ye göre ilk darphane binası beyazıt civarında bulunan yıkılmış bir kilisenin yerine inşa edil...
-
CUMHURİYET DÖNEMİNDE İSTANBUL VAKIFLARI
Adnan Ertem CİLT 6 - CUMHURİYET İSTANBUL’UNDA VAKIFLAR, TİCARET, SANAYİ VE FİNANS
...vakif i̇dari̇ yapisindaki̇ tari̇hsel süreç osmanlı devleti’nin kuruluş ve yükselme dönemlerinde sosyal hayatın en önemli kurumu olan vakıf müessesesi xix. yüzyılın başlarında merkezî idarenin denetimi ......ların ıslahı amacına dayanmaktadır. bağımsız bütçeleri bulunan ve her biri ayrı bir tüzel kişiliğe sahip vakıfların gelirlerinin devletin diğer sektörlerinde kullanılması sonucu, harap olan hayratların o......̇brahim paşa hamamı, kırk çeşme, gürcü mehmet paşa çeşmesi, mahmudiye mektebi, bostan camii, revanî çelebi mescidi, firuz ağa mescidi, sekbanbaşı i̇brahim ağa mescidi, hoca teberrük mescidi, papasoğlu mesci...
-
KLASİK DÖNEM OSMANLI İSTANBUL’UNDA DENİZ ULAŞIMI
Nejdet Ertuğ CİLT 6 - ULAŞIM
... ulaşım her dönemde toplumlar için büyük önem arz etmiş, sadece ekonomik değil sosyal ve kültürel gelişmelerde de birinci derecede rol oynamıştır. farklı dönemlerde biri diğerinden daha ziyade kullanılmakla ......ğunluğunu barındıran şehrin, kendi ihtiyaçlarını karşılayabilecek çeşitlilikte üretim kapasitesine sahip olmayışıydı. dolayısıyla kentin iaşesinin temininde denizyollarının kullanımı zorunluydu ve her şe......bile kayıkçıların sayısının çok fazla olduğu kanaatini uyandırmaktadır. bu türden tahminler, evliya çelebi’nin xvii. asırda kayıkçı sayısı hakkında verdiği bilgiler gibi genellikle abartılıdır. niteki...
-
ŞEHRİ SÖZLE RESMETMEK: OSMANLI EDEBÎ METİNLERİNDE İSTANBUL (XV-XVIII. YÜZYILLAR)
Hatice Aynur CİLT 7 - İSTANBUL’DA EDEBİYAT
...mevcut bilgiler ışığında i̇stanbul’un osmanlı başkenti oluşundan sonra1 edebî metinlerinde2 i̇stanbul teması, anlatısı ve imgesini ahmed bican’ın (ö. 1465’ten sonra) dürr-i meknûn’undaki......esine12 ve aynî’nin yazdığı 7 bentlik murabbasına, cem sadisî’nin kasidesi, antepli i̇brahim b. bâlî’13nin 1488’de tamamladığı hikmetnâme’si ile yine aynı tarihlerde kıvamî ......; başlığı5 altında cem sadisî’nin şiirine6 odaklanarak ele almıştır. 1953’te asaf halet çelebi, divan şiirinde i̇stanbul: antoloji başlığını taşıyan kitabıyla i̇stanbul üzerine olan şiirleri ilk...
-
OSMANLI İSTANBUL’UNDA TÜRKÇE’DEN BAŞKA DİLLERDE EDEBİYATLAR
Johann Strauss CİLT 7 - BAŞKA DİLLERDE İSTANBUL
...giriş: kozmopolit bir edebiyat merkezi olarak i̇stanbul 1911’de genç kalemler dergisinde yayınlanmış olan bir makalede ziya gökalp şöyle yazar: “memleketimizde türk edebiyatından başka arap, erme......kin bir sefarad aileye mensup, eliezer soncino da bulunur. 1545-1547 arasında eliezer soncino, eski ahid’in (tevrat) ilk beş kitabını arapça ve farsça tercümeleriyle, ardından yunanca ve i̇spanyolc......o;ermeni edebiyatının medar-ı iftiharı” olarak anılan ermeni tarihçi, matbaacı ve şair eremya çelebi kömürciyan (ö. 1695) gösterilebilir. yahudi ve ermenilerden sonra16 ve i̇brahim müteferrika&rsqu...
-
BAŞKA DİLLERDEKİ EDEBÎ KÜLTÜRÜN İSTANBUL’DAKİ KISA BİR KRONOLOJİSİ
Johann Strauss CİLT 7 - BAŞKA DİLLERDE İSTANBUL
...xv. yüzyıl (1453 sonrası) ankaralı abraham, “konstantinupolis’in düşüşüne ağıt”. i̇mrozlu kritobulos, “târîh-i sultân mehmed hân-ı sânî” (ayrıca bkz. 1871 senesi) patri......imos metaksas ve patrik kiril lukaris (kısa ömürlü) bir rum basımevi kurar. 1638 (cenevre): yeni ahit’in gelibolulu maksimos tarafından yapılan modern yunanca tercümesi cenevre’de basılır.......maksimos tarafından yapılan modern yunanca tercümesi cenevre’de basılır. 1661-1689: eremya çelebi kömürciyan, “i̇stanbul tarihi” (stampolay patmut‘iwn). 1668 (venedik): “...
-
İSTANBUL’DA HAT SANATI
M. Uğur Derman CİLT 7 - GÖRSEL SANATLAR
...geçmiş asırlardaki osmanlı deyişiyle kostantiniyye (veya kostantaniyye) şehri, xv. asrın son çeyreğinden başlayarak hat sanatıyla birlikte anılır olmuştur. aynı zaman dilimi içerisinde hüsn-i hattın i̇stanbul&r......da -i̇stanbul tilaveti kulak ardı edilmemek kaydıyla- kâfi derecede isabet olduğu, bütün aklıselim sahiplerince kabul görmüştür. bu sözle, kur’an-ı kerim’in mushaf şeklindeki bütünü olduğu ka......, fakat tamamlamaya ömrü yetmemiştir.1 yazı şivesinde kendisine en ziyade yanaşan talebesinin hasan çelebi (ö. 1594’ten sonra) olduğu, onun süleymaniye ve edirne/selimiye’deki yazılarından anlaş...
-
İSTANBUL’DA FOTOĞRAFIN VE İSTANBUL FOTOĞRAFLARININ TARİHİ
M. Sinan Genim CİLT 7 - GÖRSEL SANATLAR
...dünya üzerinde varlığını bildiğimiz hiçbir şehrin1 i̇stanbul kadar resmi yapılmamış, fotoğrafı çekilmemiştir. çünkü hiçbir şehir i̇stanbul kadar derin ve geniş perspektifler elde edeceğiniz topoğrafik özellikle......ü hiçbir şehir i̇stanbul kadar derin ve geniş perspektifler elde edeceğiniz topoğrafik özelliklere sahip değildir. i̇stanbul ile ilgili günümüze ulaşan en eski çizili belge, muhtemelen vipsanio agripp......angey tarafından çekilen karelerdir. hemen hepsi 1843 yılında çekilen bu fotoğraflar, bebek yorgaki çelebi evi, bebek dalyanları, ortaköy sahilsarayı, üsküdar ayazma camii, topkapı sarayı alay köşkü ve beya...
-
KARAGÖZ VE ORTAOYUNU
Mevlüt Özhan CİLT 7 - GÖSTERİ SANATLARI
...karagöz ve ortaoyunu, geleneksel türk tiyatrosu içerisinde önemli bir yer tutar. her ikisi de i̇stanbul’da doğup gelişmiştir. gölge oyunları konusunda önemli araştırmalar yapan george jacob, türklerin ....... i̇stanbul, osmanlı i̇mparatorluğu içerisinde değişik kültürlere, değişik inançlara, dillere sahip olan toplulukların yaşadığı bir şehirdir. bu karmakarışık yapı, karagöz ve ortaoyunu gibi gösteri ......enceleri, konuşma biçimleriyle karagöz perdesine yansıtılmıştır. tiryaki, matiz, tuzsuz deli bekir, çelebi, muhacir, beberuhi temsil ettikleri sosyal grupların davranış biçimleri, kıyafetleri, konuşmalarıyl...
-
İSTANBUL MATBAALARI (1453-1839)
Kemal Beydilli CİLT 7 - OKUMA-YAZMA-KİTAP KÜLTÜRÜ
...i̇stanbul’da i̇lk matbaalar avrupa’da xv. yüzyılda ortaya çıkan matbaa, asrın sonlarına doğru osmanlı devleti’ne iltica eden i̇spanyol yahudileri tarafından i̇stanbul’a getirilmi......i olarak, selanik’te bir matbaa açan don yehuda gedalya, 1504’te burada ilk eseri (eski ahit’in ilk beş kitabı: tevrat) basar. i̇lk yahudi matbaası i̇zmir’de avraham ben yedidya g......mesiyle ermeni matbaacılığı uzun süre kesintiye uğrar.3 1677-1678 arasında faaliyet gösteren eremya çelebi kömürcüyan matbaası’yla yeni bir dönem başlamakla beraber, burada biri dinî diğeri kudüs&rsqu...
-
İSTANBUL’DA KİTAP TİCARETİ VE SAHAFLAR
İsmail E. Erünsal CİLT 7 - OKUMA-YAZMA-KİTAP KÜLTÜRÜ
...i̇stanbul’un fethini müteakip halkın ihtiyaçlarını karşılamak için şehirde iskân edilen sanat ve ticaret erbabının arasında sahafların olup olmadıklarını bilmiyoruz. şehrin iskânının ilk dönemlerinde saha......laşmış olmalıdır ki fatih kanunnâmesi’nde şu şekilde bir maddeye konu olmuşlardır: “ve dahi mücellidlerün işi gâyet eyü ola ve sahhâflar satduğı kitabı onun on birden ziyâdeye satmayalar.&rdq......ahsederken bezzazistan sahaflarından olduğunu belirtir.18 yine aynı asır tezkire yazarlarından âşık çelebi de (ö. 1572) şair âfitâbî’nin âşık olduğu civandan bahsederken, bedesten’de kitap sahaf...
-
“SÖZ BİR NESNEDİR Kİ, ZÂİL OLMAZ”: OSMANLI İSTANBUL’UNDA HAMZANÂME GELENEĞİNE GÖRE KAMUSAL OKUMA (HİKÂYE-RESİM-KİTAP)
Tülün Değirmenci CİLT 7 - OKUMA-YAZMA-KİTAP KÜLTÜRÜ
...sinan paşa (ö. 1486) meşhur eseri tazarru‘nâme’sini yazma sebebini: söz bir nesnedür ki, zâil olmaz, kıyâmete değin turur; gâh olur ki nice meclislerde okundukça du‘â-yı hayra sebep olur. v......tatlı azîze şeş gelür... diye anlatır. sözlerinin devamında ise, duası makbul kişinin himmetiyle ahirette kurtuluş umar.1 burada sinan paşa’nın “söz” kelimesini seçmesi/kullanması he......tirilmiş hamzanâme adı altında toplanan külliyattır. meddahların dilinde hamzanâme evliya çelebi’nin (ö. 1682) seyahatnâme’sinde meddahların i̇slam coğrafyasındaki uzun yolculuğu hz. h...
-
İSTANBUL’UN BİZANS DÖNEMİ MİMARİSİ
Haluk Çetinkaya CİLT 8 - BİZANS MİMARİSİ
...kentte mimari eserleri görülen geç antik ve bizans uygarlıkları belli dönemlere ayrılmıştır. roma i̇mparatorluğu’nun güç kaybetmeye başladığı özellikle iv. yüzyıldan itibaren bunun yansıması mimaride görü......lendirildiklerinden eski alışkanlıklardan vazgeçilerek çok daha küçük ölçekte yapılmaya ve önceden sahip oldukları bazı özellikleri içlerinde barındırmamaya başlamışlardır. halkın eğlence amacıyla toplan......edir. ancak her üç görüş de bu meseleye kesin bir açıklık getirememektedir. bunların dışında evliya çelebi’ye göre yapının camiye çevrilmesi sırasında gül suları ile yıkanması isminin kaynağını oluştu...
-
İSTANBUL'DA ERKEN DÖNEM OSMANLI MİMARİSİ
Namık Erkal CİLT 8 - ERKEN DÖNEM OSMANLI MİMARİSİ
...konstanti̇nopoli̇s’i̇n son dönemi̇nde kent ve mi̇mari̇ 1204 haçlı seferi sonrasında latinlerin eline geçen 1261’de tekrar bizans i̇mparatorluğu’nun başkenti olarak yapılanan konstantinopoli...... antik kalıntılar arasında parçalanmış bir kent dokusuna, kimi yerlerinde bir kır-kent görüntüsüne sahip olmuştur. 1420’lerde yapılan cristoforo buondelmonti (d. 1385- ö. 1430) haritasının verdiği ......nemi tophane’si daha sonraları yenilendiği için ilk hâli kaynaklardan gözlemlenebilir. evliya çelebi şöyle der: “... önce fatih ağaçlık içinde bir derli toplu tophane inşa etti. sonra bayezid-i ...
-
FETİH VE SONRASINDA İSTANBUL'DA BARINMA KÜLTÜRÜ
Emre Can Yılmaz CİLT 8 - ERKEN DÖNEM OSMANLI MİMARİSİ
...i̇stanbul’daki osmanlı konutu araştırması sadece “i̇stanbul konutu” araştırması olarak mahalli kalamayacak bir kavramdır. araştırmacıların “türk evi”, “osmanlı evi” gib......olmanın getirdiği bir takım sebeplerden ötürü i̇stanbul bu geleneği anlamada çok önemli bir konuma sahiptir. söz konusu gelenek neredeyse, xvi. yüzyıldaki yoğun yapı faaliyeti ile kristalleşen ve sonraki......ücrelerin sakinlerinin kökeniyle adlandırıldığı bir örnek de vardır: 116 numaralı hüseyin ağa vakfı çelebioğlu mahallesi’nde 18 bab “hücerat-ı yahudiyan (yahudiler)” içermektedir. genel ol...
-
XVI-XVII. YÜZYIL İSTANBUL MİMARİSİ
Halil İbrahim Düzenli CİLT 8 - XVI-XVII. YÜZYIL OSMANLI MİMARİSİ
...i̇stanbul’un xvi. yüzyılı hakkında bu zamana kadar yazılan mimarlık tarihlerinde en önemli vurgu şüphesiz mimar sinan’a ve onun eserlerinden özellikle camileredir. çünkü xx. yüzyıl i̇stanbul’u......un eserlerinden özellikle camileredir. çünkü xx. yüzyıl i̇stanbul’una şöyle bir bakıldığında dahi, şehrin silüetinin ve yaşam merkezlerinin hâkim noktalarında ağırlıklı olarak camiler ve sinan görü......ullanıldı. xvi. yüzyılın sonlarında (yaklaşık 1587) mimar sinan hakkında, onun ağzından sâî mustafa çelebi tarafından kaleme alınan tezkiretü’l-bünyân ve xvii. yüzyıl başlarında (1614) sultanahmet cam...
-
XVI-XVII. YÜZYIL İSTANBUL EVLERİNE DAİR
Halil İbrahim Düzenli, Turan Açık CİLT 8 - XVI-XVII. YÜZYIL OSMANLI MİMARİSİ
...ne bir fakire münasip saray-ı sultani ne hücre-i fukara şah-ı dehre erzani efendi, her kişinin layıkınca mesken olur (gelibolulu mustafa âlî1 xvi. yüzyıl sonu) osmanlı i̇mparatorluğu’nda mekânın, ......vi. yüzyıl üsküdar’ında durum böyle iken, 1663/1664 yılına ait ilginç bir örnekte ise mülkün sahibinin tarlası da evinin yanında bulunmaktadır: … mahrûse-i mezbûre a‘mâlinden beşikt......o;da sinan paşa mahallesinde vâki‘ mezbûr hâfız mehmed mülküyle ve mustafa b. sefer ve mehmed çelebi b. şucâ‘ mülkleriyle ve tarîk-i âmla mahdûd olup iki süflî evi ve bir matbahı ve bahçeyi ve s...
-
XVII. YÜZYIL SONU İSTANBUL'UNDAN BİR MENZİL / KONAK İKİ EV
Halil İbrahim Düzenli, Turan Açık CİLT 8 - XVI-XVII. YÜZYIL OSMANLI MİMARİSİ
...i̇stanbul evlerinin iç mekân organizasyonu ve odalarının xvii. yüzyıldaki görünümü, genele müştemil olmamak üzere, 1691 (bâb mahkemesi) tarihli bir kayıtta görülebilir. bu kayıtta büyükçe bir konağın tavsifi ve......lunabilecek özelliklerin hemen hemen tamamını bünyelerinde barındırmaları hasebiyle ayrı bir öneme sahiptirler.1 yine, bu tür yapılar fiziken günümüze ulaşmadığı için arşiv kayıtlarının önemi bir kat dah...... ali ve yüz yetmiş altınına vekîl-i harc mehmed ağa b. hızır ve yüz yetmiş altınına hazînedâr ahmed çelebi b. hasan emr [ve] kabûlü hâviye kefâlet-i sahîha-i şer‘iyye ile kefîl olduklarından sonra mez...
